Po zamknięciu drzwi, zapięciu pasów i włączeniu zapłonu na wyświetlaczu licznika powinny zapalić się liczne kontrolki żółte i czerwone, a po uruchomieniu silnika i sprawdzeniu systemów zgasnąć. W czasie jazdy powinny być widoczne tylko kontrolki zielone lub niebieskie informujące o działaniu włączonych urządzeń, np. świateł itp.
Włączenie się w czasie jazdy jakiejkolwiek kontrolki zmusza nas do oceny nowej sytuacji i reakcji na nią!
Jak się zachować w takim momencie?
To zależy od naszego doświadczenia i samochodowej wiedzy technicznej. Jeżeli jej nie mamy, wzywajmy pomoc drogową lub telefonicznie poradźmy się kogoś, kto pomoże fachowo ocenić sytuację. Warto wtedy znać numer do swojego serwisu i jeżeli jest to w godzinach otwarcia, zadzwonić i z prośbą o wskazówki jak postąpić w konkretnym przypadku.
Kolory kontrolek w samochodzie
Pamiętajmy, że pojawienie się kontrolki czerwonej zmusza nas do natychmiastowego działania!
Świadczy o wystąpieniu zagrożenia, które może uniemożliwić kontynuowanie bezpiecznej podróży lub skutkować poważnym uszkodzeniem auta. Z czerwoną kontrolką daleko nie zajedziemy!
Przegrzanie silnika, brak ładowania akumulatora, brak ciśnienia oleju czy brak płynu hamulcowego to powód do natychmiastowego przerwania jazdy i wyłączenia silnika. Kontynuowanie jazdy najczęściej nie jest możliwe bez chociażby doraźnej naprawy.
Czasami są to kontrolki żółte – jednoznaczne sygnały – od braku płynu do spryskiwaczy po informację o kończących się klockach hamulcowych. Wiadomo co wkrótce trzeba zrobić, ale bez obaw można kontynuować jazdę.
Kontrolka Check engine
Szczególną uwagę należy zwracać na żółtą kontrolkę z ikonką zarysu silnika lub napisem CHECK ENGINE.
Włączenie się tej kontrolki w czasie jazdy zwykle zwiastuje jakieś problemy w czasie jazdy i nie należy jej lekceważyć ani ignorować.
Wynika to z faktu, że kontrolka silnika może zostać uaktywniona z bardzo wielu przyczyn – usterek wykrytych przez elektroniczny sterownik – tzw. komputer silnika (i nie tylko):
1. zakłócenia w równomierności pracy silnika,
2. zakłócenia w pracy podzespołów sterowania pracą silnika
3. usterki elektryczne w instalacji sterowania silnika,
4. przekroczenie poziomu emisji spalin,
5. usterki w sterowaniu automatyczną skrzynią biegów.
Bardzo często skutkuje to również pracą silnika w trybie awaryjnym – ograniczenia mocy, który jest uruchamiany przez sterownik silnika w celu ograniczeniu konsekwencji dla trwałości silnika i ograniczenia szkodliwej dla środowiska emisji spalin.
Co zrobić, gdy w czasie jazdy zapali się kontrolka silnika? Należy wówczas:
1. zwolnić i zmniejszyć obciążenie silnika,
2. zwrócić uwagę, czy coś w pracy silnika się zmieniło np. spadek mocy, nierównomierna praca, szarpanie, dymienie z rury wydechowej
3. zjechać na najbliższy parking, najlepiej przy stacji benzynowej, i na wolnych obrotach posłuchać czy są jakiekolwiek objawy nienormalnej pracy i wyłączyć silnik,
4. jeżeli potrafimy, to wzrokowo sprawdzić pod maską silnika, czy nie widać wycieków, przerwanych przewodów elektrycznych, gumowych i sprawdzić stan oleju silnikowego.
5. uruchomić silnik ponownie, jeżeli żadna usterka nie jest widoczna i obserwować, czy kontrolka zgaśnie.
Jeżeli zgaśnie: to oznacza, że usterka występuje tylko w pewnych warunkach i prawdopodobnie ponownie się zapali. Natomiast jeżeli kontrolka nie zgaśnie: to oznacza, że usterka występuje cały czas lub została wykryta kilkukrotnie wcześniej.
6. jeżeli to możliwe: udać się najbliższego serwisu samochodowego w celu odczytu pamięci błędów zapisanych w pamięci sterownika silnika.
Na podstawie tego odczytu określa się podzespół, który nie działa poprawnie. To pozwoli na podjęcie decyzji, czy można kontynuować dłuższą podróż i dopiero potem usunąć awarię. Od wielu lat systemy kontroli elektroniki silnika są zunifikowane z protokołem zwanym OBD (on board diagnostic) i podstawowe błędy są jednakowo opisane we wszystkich markach. Zatem nie ma to znaczenia czy warsztat, do którego trafiliśmy specjalizuje się akurat w naszej marce – na pewno odczytają zapis błędów z silnika w ramach doraźnej pomocy.
7. gdy już znamy obszar usterki (kod błędu), warto zadzwonić do swojego serwisu o poradę, co robić, czego unikać w czasie jazdy, aby bez problemów ją kontynuować i czy można zaradzić doraźnie;
8. wykonajmy szczegółową diagnostykę i naprawę auta w najkrótszym możliwym czasie.
Przyczyny włączenia się kontrolki Check engine
Pamiętajmy, że należy unikać użytkowania auta z aktywną kontrolką awarii silnika przez dłuższy czas. Przecież CHECK ENGINE oznacza: „sprawdź silnik!”, a nie „to nic ważnego”.
Przede wszystkim nie ignorujmy tego, że nawet jeżeli usterka jest nieszkodliwa dla żywotności silnika, to nadmiernie zatruwamy otoczenie. Ponadto po pewnym czasie przyzwyczajamy się do faktu, że kontrolka silnika świeci się cały czas, ale nie dotrze do nas informacja o nowej usterce lub zdarzeniu, ponieważ kontrolka już jest aktywna i czy z jednej przyczyny czy też kilku kierowca nie jest już o tym ponownie informowany wizualnie.
Bardzo często zdarza się, że w autach z instalacją LPG kontrolka silnika pali się cały czas, a serwisanci instalacji przekonują użytkowników, że to normalne, ale tak naprawdę świadczy to tylko o niewłaściwym doborze instalacji LPG lub jej ustawieniach, głównie dopasowania dawki gazu w zmiennych warunkach pracy.
Należy pamiętać, że przyczyny uaktywniania kontrolki silnika mogą mieć bardzo różne źródło. Występuje kilkaset kodów różnych możliwych błędów wykrytych usterek przez sterownik silnika i ciągle z każdą nową generacją silników ich przybywa. Z jednej strony pozwala to na precyzyjniejszą i szybszą diagnostykę w serwisach w obliczu lawinowo rozwijającego się sterowania elektronicznego pracą siników, ale dla kierowcy to coraz większa niewiadoma, czym to zgłoszenie awarii się skończy…
inż. Sławomir Kozakowski
rzeczoznawca techniki samochodowej i ruchu drogowego, właściciel Auto Ars